شهرام رامین، سرپرست هیأت باستان‌شناسی مستقر در روستای خرمرود، معماری دستکند را گونه خاصی از معمـاری دانست کـه در آن هیچ مصالحی بـرای تولیـد فضـا اسـتفاده نمـی‌شـود و در ادامه گفت: این نوع بنا به دلایل مختلف نظامی، امنیتی، دینی و آئینی در بعضی از نقاط ایران ایجاد شده‌اند که در مناطقی همچون همدان بعد از مطالعات باستان‌شناسی و ساماندهی، بسیار مورد توجه گردشگران قرار گرفته است.
این باستان‌شناس با بیان این‌که معماری دستکند روستای «خرمرود» در استان گیلان و شهرستان سیاهکل واقع شده است، افزود: این سازه به طور تقریبی ۳۰۰ متر در دل تپه‌ای با جهت شرقی ـ غربی و اندازه تقریبی ۱۲۰ در ۱۰۰ متر در بستر طبیعی خاک از جنس شن و ماسه که با ذرات لای و آهک به سختی به هم جوش خورده‌اند، ایجاد شده است. بخش بیرونی و بالای تپه به صورت سه مصطبه (سکو) صاف شده و روی آن چند بنای کاهگلی متعلق به اهالی روستا قرار دارد.
او ادامه داد: به منظور خواناسازی و پاکسازی دستکند روستای خرمرود گمانه آزمایشی به اندازه دو در دو متر در بخش ورودی این سازه حفر شد و یافته فرهنگی که از این گمانه به دست آمد، شامل سفال‌های ساده و لعاب‌دار دوران اسلامی بود.
رامین با اشاره به این‌که ورودی این سازه دستکند به عرض ۱۰۵ و ارتفاع ۲۳۲ سانتی متر در بخش شرقی تپه و بـا شـیب ملایمـی از بیـرون بـه فضـاهای داخلـی مـرتبط می‌شود، گفت: بخش داخلی سازه دستکند روستای خرمرود شامل راهروها، اتاق‌ها و هواکش‌های تعبیه‌شده در سقف است و در بررسی سطحی داخل سازه، سفال‌های ساده و لعاب‌دار متعلق به دوران اسلامی شناسایی شد.
